امروز: جمعه 10 فروردین 1403
دسته بندی محصولات
بخش همکاران
بلوک کد اختصاصی

بررسی آجر و بلوک های بتنی

بررسی آجر و بلوک های بتنی دسته: معماری
بازدید: 5 بار
فرمت فایل: doc
حجم فایل: 148 کیلوبایت
تعداد صفحات فایل: 76

آجر از قدیمی‌ترین مصالح ساختمانی است كه قدمت آن بنا به عقیده برخی باستان‌شناسان به ده هزار سال پیش می‌رسد ولی این امر هنوز به اثبات نرسیده است در ایران بقایا كوره‌های سفال‌پزی و آجر‌پزی در شوش و سیلك كاشان كه تاریخ آنها به هزاره چهارم پیش از میلاد می‌رسد پیدا شده است و نیز نشانه‌هایی از تولید و مصرف آجر در هندوستان به دست آمده كه حاكی از سابقه شش

قیمت فایل فقط 19,500 تومان

خرید

مقدمه و تاریخچه

آجر از قدیمی‌ترین مصالح ساختمانی است كه قدمت آن بنا به عقیده برخی باستان‌شناسان به ده هزار سال پیش می‌رسد ولی این امر هنوز به اثبات نرسیده است. در ایران بقایا كوره‌های سفال‌پزی و آجر‌پزی در شوش و سیلك كاشان كه تاریخ آنها به هزاره چهارم پیش از میلاد می‌رسد پیدا شده است و نیز نشانه‌هایی از تولید و مصرف آجر در هندوستان به دست آمده كه حاكی از سابقه شش هزار ساله آنست. ساختمان برج بابل كه از اجر بنا شده مربوط به 5000 سال قبل بوده و امروزه بقایای آن موجود است. از آجرهای ویرانه‌های یكی از شهرهای بابل در برخی ساختمان‌های شهرهای بغداد و تیسفون استفاده شده كه مربوط به 600 سال قبل از میلاد می‌باشد.

واژه آجر ( معرب آگور فارسی ) بابلی است و نام خشت‌هایی بوده كه بر روی آنها منشورها (فرمان‌ها)، قوانین (دادها) و نظایر آنرا می‌نوشته‌اند. گمان می‌رود نخستین بار از پخته شدن خاك دیواره‌ها و كف اجاق‌ها به پختن آجر پی‌برده باشند. كوره‌های آجر  پزی ابتدائی نیز بی گمان از مكان هایی تشكیل می شده است كه در آن لایه های هیزم و خشت متناوباً روی هم چیده می شده است( شكل 2-1) در ایران باستان ساختمان های بزرگ و زیبایی بنا شده اند كه پاره ای از آنها هنوز پا برجا هستند، نظیر طاق كسری در غرب ایران قدیم، عراق فعلی بعدها نیز ساختمان هایی مانند آرامگاه شاه اسماعیل سامانی، گنبد كاووس و مسجد جامع اصفهان را با آجر ساختند. پل ها و سدهای قدیمی را نیز با آجر بنا می كرده اند كه از آنها می توان پل های دختر، سد كبار در قم و غیره را نام برد.

فن استفاده از آجر از آسیای غربی به سوی غرب به مصر و سپس به روم و به سمت شرق هندوستان و چین رفته است. در سده چهارم میلادی اروپاییان شروع به استفاده از آجر كردند ولی پس از مدتی از رونق افتاده و رواج مجدد آن از سده 12 میلادی بوده كه ابتدا از ایتالیا شروع شده و بعد فرانسه و سپس آلمان و آخر سر كشورهای دیگر از آن در بناهای خود بهره برده اند.

در ایران هر جا سنگ كم بوده و خاك خوب هم در دسترس بوده است آجرپزی و مصرف آجر معمول شده است. اندازه آجر زمان ایلامی (مربوط به چغازنبیل) حدود 10*38*38 سانتیمتر بود. پختن و مصرف آجر در زمان ساسانیان گسترش یافته و در ساختمان های بزرگ مانند آتشكده ها به كار رفته است،‌ اندازه آجر این دوره حدود 44*44*7 تا 8 سانتی متر بود. بعدها اندازه آجر به 20*20*3 تا 4 سانتی متر كاهش یافت و مدت زمان مدیدی این آجرها تهیه و در دیوارها و سقف ها مصرف می شدند ولی برای فرش كف آجرهای بزرگ تری به نام ختائی به ابعاد حدود 5*25*25 سانتی متر و باز هم بزرگ تر به نام نظامی به اندازه های حدود 5*40*40 سانتی متر تولید می شد، آجر بزرگ را به فارسی تاوه می گویند.

پیش از جنگ جهانی اول روس ها در ساختن قزاق خانه ها آجرهایی به ابعاد حدود 5×10×20 سانتی متر مصرف می كردند و از این رو آنرا آجر قزاقی نام گذاری كردند كه به روش سنتی تهیه می شد. پس از جنگ جهانی دوم روش تولید آجر در ایران دگرگون   گردید و روش های صنعتی كم كم جانشین روش هاس سنتی  شدند و كارخانه های زیادی احداث شدند  كه امروزه قادر به تولید انواع آجرها توپر،‌سوراخ دار،‌بلوك های دیواری و سقفی توخالی و اشكال هندسی مختلف هستند وگر چه امروزه كیفیت آجر به علت پیشرفت تكنولوژی پخت و تولید در  صد ساله اخیر بهبود یافته ولی در اساس كار تغییر چندانی رخ نداده است. شناخت كامل تر مواد اولیه و ویژگی آنها ،‌كوره های بهتر و با بازدهی بیشتر،‌و كنترل پخت و ماشین آلات بهتر كمك شایان توجهی به توسعه و پیشرفت صنعت تولید آجرنموده است.

مواد اولیه

آجر نوعی سنگ مصنوعی است كه از پختن خشت خام و دگرگونی آن بر اثر گرما به دست می آید. خشت خام را از خاك نمناك یا گل تهیه می كنند كه مخلوطی از خاك و كمی آب است. خاك آجر مخلوطی است از خاك رس،‌ماسه، فلد سپات ها، سنگ آهك، سولفات ها،‌سولفورها،‌فسفات ها،‌كانی های آهن،‌منگنز، میزیم، سدیم،‌پتاسیم،  مواد آلی گیاهی و غیره.

خاك رس

ماده اصلی تشكیل دهنده خاك آجر،‌خاك رس است كه فرمول شیمیایی آن هیدروسیلیكات آلومینیوم  بوده و  از پوسیدن و تجزیه فلد سپات ها یا فلد سپارها و

میكاها تحت تأثیر اسید كربنیك موجود در آب باران به وجود آمده است، فرمول شیمیایی این فلدسپات‌ها و میكاها به شرح زیر است:

فلد سپات پتاسیمی

(اورتوكلاس)

فلد سپات سدیمی

(پلاژیوكلاس)

فلد سپات كلسیمی

(آنورتایت)

میكای پتاسیمی

میكای سدیمی

سیلیكات آلومینیوم سنگ‌های آذری تحت تأثیر عوامل شیمیایی به صورت خاك رس پولكی و كوارتز آنها به واسطه تغییرات فیزیكی به شكل لای و ماسه در آمده‌اند.

خاك رس به دو صورت آبرفته یا سطحی، و معدنی یا عمقی وجود دارد. علاوه بر آن انواع سنگ رسی نیز از دگرگون شدن خاك رس تحت فشار به وجود می‌آید كه به نام شیست و شیل نامیده می‌شوند. این سه شكل اصلی خاك رس از نظر شیمیایی مشابه یكدیگرند، ولی به لحاظ فیزیكی ویژگی‌های متفاوتی دارند. خاك رس‌های آبرفتی بسته به جنس بستر و طول مسیری كه جابه‌جا شده‌اند دارای جنس‌های                                      گوناگون بوده و ویژگی‌های فیزیكی و شیمیایی آنها متفاوت است و به صورت‌های خاك آجر، خاك سرامیك، خاك نسوز، و غیره ته‌نشین شده‌اند.

خاك رس معدنی خالص‌تر و از لحاظ فیزیكی و شیمیایی همگن‌تر است. از مهم‌ترین ویژگی‌های آن پایداری در برابر دماهای زیاد است.

خاك رس خالص، بی‌رنگ است ولی خاك نباتی یا FeO آنرا كبود،‌ Fe2O3 آنرا سرخ، هیدروكسید آهن آن را زرد، گرد زغال سنگ بسته به نوع زغال آنرا از قهوه‌ای تا سیاه می‌كند. خاك رس‌ها موادی با تركیب شیمیایی پیچیده هستند ولی مبنای آنها تركیبی از سیلیس و آلومین با مقادیر متغیری از اكسید‌های فلزی و سایر مواد می‌باشند. آنها را می‌توان برحسب تركیب شیمیایی به دو گروه خاك رس‌های آهكی و غیر‌آهكی تقسیم‌بندی نمود. خاك رس های آهكی دارای حدود 15 درصد كربنات كلسیم بوده و پس از پختن به رنگ بهی در می‌آیند. خاك رس های غیرآهكی مركب از سیلیكات آلومینیوم و فلد سپات و اكسید آهن هستند. مقدار اكسید آهن متفاوت بوده و از 2 تا 10 درصد تغییر می‌كند. این دسته از خاك رس‌ها پس از پختن به رنگ‌های نخودی، قرمز، یا عنابی روشن در می‌آیند كه بیشتر مربوط به مقدار اكسید آهن است.

معمول‌ترین كانی‌های خاك رس‌ عبارتند از مونت مورینولیت، ایلیت و كائولینیت. بنتونیت دارای مقدار زیادی مونت مورینولیت و كمی بیدلیت است و از این رو چسبندگی، شكل‌پذیری و آماسیدن آن زیاد است. ضخامت پولك‌های مونت مورینولیت (Al2O3, 4SiO2, H2O +n H­2O ) یك هزارم میكرون و طول آنها 100 تا 200 هزارم میكرون می‌باشد، دارای دو لایه Si در دو طرف یك لایه Al است و از این رو خاصیت جذب آب آن بیش از كائولینیت بوده و دو برابر آن یون می‌سازد. بنتونیت پتاسیمی 2 تا 3 برابر و بنتونیت سدیمی 6 تا 7 برابر وزنش آب می‌مكد.

بنتونیت در صنایع سرامیك سازی، ریخته‌گری، پالایش نفت، آب‌بندی‌ سدها، صاف كردن و بی‌رنگ مواد غذایی و دارویی و آشامیدنی، كاغذ سازی، صابون سازی، تصفیه آب، رنگ‌سازی،  ساختن آجر‌نسوز، گل حفاری، امولسیون‌ها، حشره‌كش‌ها و  كرم‌های آرایشی و مركب داخل‌ قلم‌های خودكار و نظایر آن مصرف می‌شود.

ایلیت نام خاصی برای كانی‌های رس نیست ولی اصطلاحی عمومی برای كانی‌های خاك رس میكائی است كه معمولاً در مورد هر نوع كانی رسی كه آماس كردنی نباشد به كار می‌رود. ایلیت در ساخت محصولات رسی پخته ساختمانی نظیر كاشی و آجر به كار می‌رود، برخی ایلیت‌ها كه خاصیت خمیری دارند برای چسباندن ماسه ریخته‌گری به كار گرفته می‌شوند.

كائولینیت با فرمول شیمیایی Al2O3, 2SiO2 , 2H2O  است كه ضخامت پولك‌های آن 20 هزارم میكرون و طول آنها 100 تا 250 هزارم میكرون بوده و به اندازه وزنش آب می‌مكد. دمای ذوب آن 1750 درجه سیلسیوس است. در گرمای 800 درجه چسبناكی خود را از دست داده و به Al2O3 , 2SiO­2 تبدیل می‌شود كه می‌توان برای جداسازی Al2O3  آن، آن را در اسید كلریدریك حل كرد.

كائولین Al2o3, 2SiO2 nH2O كه به خاك. چینی معروف است، چون آن را از تپه‌ای به اسم Kao –ling به معنای «تپه بلند» در شرق فولیانگ Fou – liang استخارج كرده و در چینی‌سازی مصرف می‌كرده اند به این نام شهرت یافته است (صادرات خاك چینی به اروپا نیز در اوایل از این منطقه بوده است). كائولین مشتمل است بر كانی‌های كائوولینیت، نكریت، دیكیت، آنوكست، با یك بلوردو لایه‌ای كه در آن صفحات سیلیس و هیدرواكسید آلومینیوم به طور متناوب قرار گرفته‌اند. خاك رس آب می‌مكد و پس از گل شدن آماس می‌كند و فضاهای خالی آن پر می‌شود، از این رو تا موقعی كه به صورت‌ تر باقی بماند می‌توان آنرا برای آب‌بندی مصرف كرد. خاك رس خشك چسبندگی ندارد ولی پس از مكیدن آب، چسبنده می‌شود، اما پس از آنكه كاملاً سیراب شد چسبندگی خود را از دست می‌دهد، بنابراین برای پاك كردن گل رس از اشیاء یا باید آنرا خشك كرد و تكان داد یا به اندازه‌ای خیس كرد كه كاملاً سیراب شده و از آنها جدا شود.

چسبندگی گل رس به خاطر كشش مولكولی است و كشش مولكولی بین پولك‌های خاك رس و لعابی از آب كه به ضخامت 6 تا 8 هزارم میكرون دور تا دور پولك‌ها را اندود كرده است حدود 200 N/mm2 می‌باشد. این لعاب سطح پولك‌ها را لیز می‌كند، به قسمی كه كوچك‌ترین نیرو سبب لغزش آنها روی یكدیگر می‌شود و شكل‌پذیری گل رس به خاطر این مطلب است.

خاك نسوز

خاك نسوز را به انگلیسی Fire clay یا Chamotte نامیده‌اند و نام دیگر آن گل آتشخوار است. خاكی است كه در دمای 1580 درجه سلسیوس ذوب نمی‌شود. كم‌ترین دمای ذوب مخلوط‌های سلیس و رس 1580 درجه سلسیوس است كه از 94 درصد گرد سیلیس SiO2 و 6 درصد گرد آلومین Al2O3  تشكیل شده و در صورت تغییر نسبت این دو ماده دمای ذوب افزایش می‌یابد. به این جهت دمای 1580 درجه از مرز بین خاك‌های نسوز و غیر نسوز قرار داده‌اند.

خاك رس‌‌هایی كه هیدروسیلیكات آلومینیوم آنها زیاد باشد نسوز هستند.

ماسه

یكی دیگر از موادی كه در خاك آجر یافت می‌شود ماسه است. كوارتز سنگ‌های آذری پس از پوسیدن تبدیل به ماسه و لای می‌گردد، بنابراین در همه خاك‌ها و كم‌وبیش ماسه و لاس یافت می‌شود. كوارتز خالص یا در كوهی بی‌رنگ و شفاف است. توپاز كوارتز قهوه‌ای است كه قیر دارد، منگنز، كوارتز را به رنگ زرد لیموئی یا بنفش در می‌آورد، سیلیكات آبدار نیكل آنرا به رنگ سبز در می‌آورد عقیق كوارتز بی‌شكل و غیر بلوری است كه به رنگ‌های سرخ، سیاه و سبز پیدا می‌شود. سنگ آتش زنه چخماق یا Opal هیدروكسید سیلیسیوم است. سنگ فلزات، اكسید آلومینیوم خالص Al2O3 است كه وجود كروم در آن رنگش را سرخ كرده است.

ماسه، استخوان‌بندی خشت است، اگر مقدار آن در خاك آجر زیاد باشد مقدار خاك رس كم شده و در نتیجه جری كه از این خاك پخته شود ترد و پوك و كم مقاومت می‌شود. اگر ماسه سیلیسی یا سیلیكاتی درشت در خشت باشد، حجم آن هنگام افزایش دما زیاد می‌شود، از طرفی خشت به هنگام پختن جمع شده و چون این دو پدیده در خلاف جهت و مغایر یكدیگرند در اطراف دانه سنگ در آجر ترك‌های موئی پیدا می‌شود، از این رو خاك آجر را باید آسیاب كرده و سنگ‌های درشت آنرا با سرند كردن خارج كرد.

 فلداسپات

فلداسپات در خاك آجر به صورت عامل گداز آور عمل می‌كند و گرمای خمیری شدن آجر را تا 1100 الی 1150 درجه سیلسیوس پایین می‌آورد، از این رو پختن سرامیك یا خاك فلداسپات دار، ارزان‌تر تمام می‌شود.

 سنگ آهك

اگر مقدار سنگ آهك در خاك آجر كم، و به شكل گرد باشد آجر را سفید رنگ می‌كند و به آن صدمه‌ای نمی‌زند، ولی اگر مقدار آن زیاد باشد دمای خمیری شدن خاك را پایین می‌آورد و آجر در گرمای كوره، خمیری و جوش می‌شود، بنابراین مقدار آن در خاك خشت به 30% محدود شده است. اگر سنگ آهك به صورت دانه درشت در خاك آجر موجود باشد پس از پختن خشت سنگ نیز پخته شده و به صورت CaO در می‌آید كه این CaO پس از مكیدن آب ملات یا آب‌های نشت‌كننده می‌شكفد و آجر را می‌تركاند. از این رو در خاك آجر نباید سنگ آهكی درشت وجود داشته باشد.

سولفات‌ها

سولفات‌ها به صورت سولفات‌های كلسیم، منیزیم، پتاسیم، سدیم، به شكل دانه درشت و گرد، كم و بیش در خاك آجر یافت می‌شوند. سولفات‌ها در موقع آسیاب كردن خاك به شكل گرد در می‌آیند و پس از مصرف شدن، آب ملات یا آب‌های نشت‌كننده دیگر را مكیده و به صورت سفیدك یا شوره در نمای ساختمان‌ها رو می‌زنند.

قسمتی از سولفات‌ها در گرمای زیاد كوره به SO3 و اكسید فلزی تجزیه شده و SO3 آنها به همراه گازها و بخارهای كوره از آن خارج می‌شود، ولی آنچه باقی می‌ماند پس از مصرف آجر، آب می‌مكد و به صورت H2SO4 در می‌آید كه به آجر آسیب می‌رساند.

سولفات‌های محلول به همراه آب‌های نشت‌كننده در ملات آجر كاری نفوذ كرده و با تری كلسیم آلومینات موجود در سیمان‌های پرتلند معمولی تركیب شده و كلسیم سولفوآلومینات یا اترینجیت ایجاد می‌شود كه با انبساط همراه است و سبب خرد شدن ملات آجر كاری می‌شود. گاهی اوقات ورقه ورقه شدن سطح آجر‌ها با پیشرفت حمله سولفات همراه است كه معمولاً یك اثر ثانویه به دلیل انتقال بار اضافی بر روی ردیف خارجی آجر كاری است كه به نوبت بر روی سطوح خارجی آجرها یعنی جائی كه بندها بیشترین انبساط را پیدا كرده‌اند متمركز می‌شود. ورقه ورقه شدن سطح آجرهای پوك و نیم پخته به دلیل تبلور سولفات‌ها در پشت رویه می‌باشد.

 املاح آهنی

سولفور آهن FeS2 در كوره تجزیه و به SO3 و اكسید آهن تبدیل می‌گردد. اگر SO3 با اكسیدهای فلزی همانند MgO، CaO، K2O، Na2O تركیب شود سولفات به وجود می‌آید كه نقش آن در آجر ذكر شد. اكسید آهن در آجر، كارگداز آور را انجام می‌دهد، اگر Fe2O3 در خاك آجر به 5 درصد وزن آن برسد، دمای ذوب را كاهش می‌دهد و رنگ آجر نیز سرخ می‌شود و به این سبب در آجر نسوز مقدار آن محدود شده است. این نوع خاك برای ساختن لوله سفالی یا تنبوشه كه نم نمی‌كشد و آب از آن نفوذ نمی‌كند مناسب است. در گرمای كم كوره، اكسید آهن به صورت FeO است كه رنگ آن كبود چرك است و از این رو آجرهایی كه در گرمای كم پخته شده باشند و به اصطلاح نیم پخته باشند به این رنگ در می‌آیند. وجود املاح آهن سبب كم شدن نفوذ‌پذیری آجر و دوام آن می‌شود.

منیزیم نیز در رنگ آجر تأثیر می‌گذارد.

مواد گیاهی

مواد گیاهی موجود در خاك آجر در كوره می‌سوزند و جای آنها خالی می‌ماند و آجر پوك می‌شود.

قلیائی‌ها

قلیائی‌ها به عنوان گدازآور عمل می‌كنند و همچنین سبب شوره‌زدگی آجر می‌شوند. طبق استاندارد ملی ایران به شماره 1162 تركیب خاك مناسب برای آجرپزی باید به شرح ذیل باشد:

ویژگی‌های شیمیایی

1- كاهش وزن در دمای سرخ شدن 1000 درجه سیلسیوس، نباید از 16 درصد تجاوز نماید.

2- مقدار انیدرید كربنیك CO2 موجود در خاك رس نباید از 5/8 درصد تجاوز كند.

3- درصد انیدرید سولفوریك SO3 نباید از 5/0 درصد تجاوز كند.

سیلیس (SiO2) از 40 تا 60درصد

آلومین (Al2O3 ) از 9 تا 21 درصد

اكسید آهن (Fe2O3 ) از 3 تا 12 درصد

اكسید كلسیم (CaO) حداكثر 17 درصد

اكسید منیزیم (MgO) حداكثر 4 درصد

ویژگی‌های فیزیكی

1- دانه‌بندی: باقی مانده روی الك 149 میكرون یا نمره 100، نباید از 5/7 درصد تجاوز نماید.

2- حد حالت خمیری (P.L) خاك از 17 تا 30 درصد باشد.

مراحل ساخت آجر

مراحل ساخت آجر عبارتند از:

 الف) استخراج و كندن مواد خام

خاك‌های رسی بیشتر در عمق كم واقع شده‌اند، ولی برخی از خاك‌های نسوز را باید از عمق بیشتری استخراج كرد. عمل كندن خاك با وسائل دستی یا ماشینی صورت می‌گیرد و سپس به وسیله كامیون و در كارخانه‌های بزرگ توسط ریل و واگون به كارخانه حمل می‌شود. خاك سطحی كه نباتی است كنار زده می‌شود و ریشه گیاهان و سنگ‌های درشت را نیز از خاك جدا می‌كنند، سپس چنانچه كلوخه‌های درشتی در خاك موجود باشد آنها را می‌شكنند و خاك حاصله، توسط تسمه نقاله به سمت بالا هدایت شده و به انبار می‌رود. در محل انبار است كه خاك های رسی را كه از نقاط مختلف معدن آورده شده‌اند خوب به هم می‌آمیزند تا تغییرات ویژگی‌های شیمیایی و فیزیكی خاك به حداقل تقلیل یابد. در برخی موارد می‌توان بخشی از مواد اولیه را از فرآورده‌های جنبی عادی دیگر مانند معدن شن و ماسه و بوكسیت و یا تفاله صنایعی مانند ذوب آهن به دست آورد.

برای تولید هر هزار قالب آجر كه وزن آنها به 2250 تا 3000 كیلوگرم می‌رسد به استخراج و حمل 4 تا 5 تن مصالح خام نیاز است و از اینجا می‌توان به عظمت و اهمیت كار استخراج و حمل مواد خام در كارخانه‌های بزرگ كه تولید آنها به میلیون‌ها قالب می‌رسد پی برد.

ب) آماده سازی مواد خام ( یا ساختن گل)

در روش دستی در خاك آجر آبخوره می‌سازند و در آن آب می‌ریزند و می‌گذارند كم كم آب بخورد خاك رفته و دانه‌های خاك كاملاً خیس شده و خاك به صورت خمیر درآید.

در كارخانه‌های جدید ابتدا سنگ‌ها را از خاك‌ جدا كرده و بعد كلوخه‌های خاك را در سنگ شكن اولیه خرد كرده و اندازه آنها را به حداكثر 50 میلی متر می‌رسانند، سپس آنرا توسط تسمه نقاله‌ای به آسیاب هدایت كرده و در آنجا خاك به صورت گرد در آمده و خوب به هم آمیخته می‌شود. خاك آسیاب شده از میان یرند لرزان عبور داده می‌شود و فقط قسمتی كه به صورت گرد در آمده از آن عبور می‌كند و دانه‌های درشت دوباره به آسیاب برگردانده می‌شود تا عمل خرد شدن آنها كاملاً انجام شود. خاك گرد شده به وسیله تسمه نقاله به انبار حمل می‌شود. به خاك گرد شده آب می‌افزایند و آنرا با وسائل ماشینی به هم می‌زنند تا به حال خمیر درآید و گل شود. این عمل معمولاً در آسیاب گل‌سازی انجام می‌شود. مقدار آب بسته به روشی است كه برای قالب‌گیری به كار گرفته می‌شود.

ج) قالب‌گیری یا خشت‌زنی

در روش سنتی، قالب چوبی خشت‌زنی را روی زمین صاف گذارده در آن گل می‌ریزند و با انگشتان دست به آن فشار می‌دهند تا قالب كاملاً پر شود و گل به شكل قالب در آید. روی خشت را با كف دست صاف می‌كنند و پس از خشت‌مالی قالب را برداشته آنرا تمیز و آب‌مالی می‌كنند و برای خشت‌زنی بعدی آنرا پهلوی خشت اولی قرار می‌دهند. آب‌مالی كردن داخل قالب از چسبیدن گل به آن جلوگیری می‌كند. در برخی نقاط مرسوم است كه به جای آب مالی كردن، داخل قالب را ماسه می‌پاشند،  یا با لجن كارخانه‌های سنگ‌بری آنرا آغشته می‌كنند. قالب‌ها در روش سنتی می‌توانند فلزی باشند یا می‌توان داخل آنها را با فلز آستر كرد تا دوام آنها افزایش یابد. قالب‌های چندتائی نیز در بعضی جاها معمول است كه سبب افزایش نسبی تعداد خشت های تولید شده می‌گردد. خشت‌زنی، روی میز نیز می‌تواند انجام شود و برای صاف كردن روی آن نیز می‌توان به جای دست از سیم یا كاردك‌های چوبی استفاده كرد. در برخی كشورها نظیر هندوستان قالب‌هایی برای خشت‌زنی ابداع شده كه شبیه دستگاه ‌های بلوك‌زنی است و خشت با یاری پای كارگر زده می‌شود. در پاره‌ای كشورهای صنعتی علیرغم گرانی دستمزد، هنوز هم برای ساختن آجرنما و اشكال به خصوص و یا منظورهای خاص، روش دستی معمول بوده و برخی از محصولات آنها از كیفیت خوب برخوردار است و طرفداران زیادی دارد، ولی این روش به هیچ وجه اقتصادی نیست.

 در ایران خشت آجر قزاقی را با دست تهیه می‌كنند و روی آنرا خاكستر می‌پاشند و  پس از اینكه خشت كمی سفت شد سطوح آنرا كوبیده و صاف می‌كنند. قزاقی‌هایی كه اخیراً با ماشین تولید می‌شوند دارای كیفیتی به خوبی قزاقی‌های دستی نیستند.

روش قالب‌گیری خاك

 در كارخانه‌های آجر‌پزی سه روش عمده برای قالب‌گیری خاك وجود دارد كه عبارتند از: (1) روش گل سفت یا برش با سیم، (2) روش گل  نرم و (3) روش پرس كردن خاك نیمه خشك.

 روش گل سفت

 در روش گل سفت فقط به اندازه‌ای آب اضافه می‌شود كه خاك به حالت خمیری درآید.  میزان آب بسته به نوع خاك از 15 تا 25 درصد وزنی تغییر می‌كند. خمیر خاك از میان ماشین مكنده‌ای عبور می‌كند و هوازدائی می‌شود، حباب‌ها و فضاها از هوا خالی می‌شوند، در ضمن به واسطه این عمل كارپذیری خمیر و مقاومت آن نیز افزایش می‌یابد. سپس این خمیر به وسیله یك مارپیچ چرخنده به جلو رانده و از میان یك قالب عبور داده می‌شود و شكل آنرا به خود می‌گیرد و منشوری ممتد از گل با شكل و اندازه معین و خاص ایجاد می‌شود و همزمان با آن نقش دلخواه به سطح آن داده می‌شود ( مثلاً به آن ماسه زده می‌شود)، این سه عمل مجموعاً در یك آسیاب گل‌سازی یا الكسترو  انجام می‌گیرد.

منشور گلی از مقابل یك دستگاه برش اتوماتیك عبور داده می‌شود و توسط سیم به طول‌های معینی بریده می‌شود. قطعات بریده شده توسط یك نوار نقاله به محوطه بازرسی حمل شده و در آنجا قطعات مورد قبول به قسمت خشك‌كن منتقل گردیده و قطعات مردود دوباره به آسیاب گل‌سازی برگرانده می‌شوند و باز وارد خط تولید می‌گردند. امروزه مقدار معتتابهی از آجر و بلوك‌های سفالی با این روش تهیه می‌شوند.

روش گل نرم

این روش فقط برای ساختن آجر به كار گرفته می‌شود و برای خاك‌هایی اعمال می‌شود كه مقدار آب محتوای آنها به حدی زیاد است كه برای روش گل سفت مناسب نیستند. میزان آب برای خمیر كردن در این روش 20 تا 30 درصد وزنی می‌رسد و خمیر حاصله در قالب‌هایی ریخته شده و فشرده می‌شود. این روش بیشتر در ایالات متحد آمریكا و برخی نواحی كشورهای اروپایی و بریتانیا مرسوم است.

عیب خشت‌هایی كه با گل تهیه می‌شوند اینست كه پس از بخار شدن آب آنها فضای خالی در آجر باقی می‌ماند كه سبب كم شدن مقاومت آن می‌گردد، به علاوه مقداری هزینه، صرف بخار كردن آب در قسمت خشك كن می‌شود.

 روش پرس كردن خاك نیمه خشك

در این روش كه اخیراً ابداع شده خاك آجر را در آسیاب كاملاً نرم می‌كنند و مقدار كمی آب كه حداكثر آن 10 درصد است به آن می‌زنند تا نمناك شود و با این خاك نمناك درون قالب‌های فولادی با فشار زیاد خشت می‌زنند. 

قیمت فایل فقط 19,500 تومان

خرید

برچسب ها : آجر , بلوک های بتنی , قالب گیری خاک

نظرات کاربران در مورد این کالا
تا کنون هیچ نظری درباره این کالا ثبت نگردیده است.
ارسال نظر