دانلود مبانی نظری و پیشینه تحقیق معلم راهنما
قیمت فایل فقط 48,100 تومان
نظارت و راهنمایی، یك فرآیند آموزشی است كه در آن فردی كه دارای علم و مهارت بیشتری میباشد ، مسوولیت تربیت و آموزش فرد دیگری را به عهده دارد كه كمتر دارای این عناصر میباشد (رابینسون ،1963؛ به نقل از نیکنامی، 1388).
در جامعههای پیشرفته؛ مدیران و رهبران آموزش و پرورش، متخصصان تعلیم و تربیت، برنامهریزان آموزشی، محققان تربیتی، معلمان و راهنمایان آموزشی از كسانی هستند كه در ایجاد یا هماهنگی تغییرات و تحولات، وظایفی را به عهده دارند. وظیفهی این افراد ایجاد تغییرات و اصلاحات در برنامههای آموزشی و انطباق این برنامهها با نیازها و انتظارات دانشآموزان و جامعه و هماهنگی آموزش و پرورش با جامعه است. در این میان راهنمایان آموزشی وظایف حساس و مهمی را در چارچوبهای معینی در آموزش و پرورش به عهده دارند (کوپلا و همکاران[1]، 1386؛ ترجمه خدیوی).
وظیفهی اصلی نظارت و راهنمایی تعلیماتی (آموزشی) اصلاح و بهبود وضع آموزشی است. مسوولیت نظارت و راهنمایی آموزشی در آموزش و پرورش به افراد متخصصی واگذار میشود كه با صرف وقت و تلاش فراوان این كار را انجام میدهند، اما نیل به هدفهای آموزش و پرورش مستلزم همكاری گروه كثیری از متخصصان است كه بدون وجود آنان تحقق هدفها بعید به نظر میرسد. نظارت و راهنماییِ آموزشی یكی از این تخصصهاست كه به طور اخص، افراد معینی در نظام آموزشی هر كشور راهنمایان آموزشی نامیده میشوند (دیویس و همکاران، 2008).
از راهنمایان آموزشی انتظار میرود، مهارت بالایی در روابط انسانی و ویژگیهایی نظیر عطوفت، مهربانی ،صمیمیت، صبر و خوشرویی از خود نشان دهند و نیز :
ـ روحیهی همكاری كه مشاوران به آن معتقد هستند را به عنوان یك عامل پیشرفت و بهبود داشته باشد و علاقهمند باشد كه وقت خود را صرف كمك به دیگران كند.
ـ یك مرجع (نظرخواهی) باشد و افراد را در زمینهی راههای جدید و پیشرفته برای انجام كارها وادار به تفكر و اندیشه كند.
ـ نگرشهای ارزشمند را به دیگران انتقال دهد و از نظر دیگران نیز استفاده نماید.
ـ محیطی مردمسالار ایجاد كند كه به مشاركت هر یك از افراد شركتكننده اهمیت داده شود .
ـ آمادگی تغییر و اصلاحات را داشته و دایم در صدد بهبود وضعیت باشد .
ـ بتواند متناسب با تغییر شرایط زندگی كرده و به معلمان كمك كند تا خود را با نیازهای متغیر جامعه، كودكان و جوانان تطبیق دهند (به فروش، 1389).
و در این زمینهها آگاهی كافی داشته باشد:
برنامههای آموزش عمومی، آموزش حرفهای قبل از خدمت، در زمینهی رشته تحصیلی، برنامه كارشناسی ارشدِ نظارت، تجربهی موفق تدریس، نظریههای یادگیری و روانشناسی تربیتی، فلسفهی آموزش و پرورش، تاریخ تعلیم و تربیت، نقشِ مدرسه و جامعه، تدوین برنامههای درسی، پویایی گروه، همایش و مشاوره و ارزیابی عملكرد معلم. (پروکتور، 2010).
راهنمایان آموزشی مخصوص مدرسه باید به توسعهی برنامههای درسی بپردازند، به معلمان در تولید مواد آموزشی و برنامههای درسی كمك كنند، برای پیشرفت كادر آموزشی برنامهریزی كنند و به معلمان كمك نمایند تا روشهای تدریس خود را بهبود بخشند. اقدامات جدید در نظارت آموزشی، فراهم نمودن خدمات برای همكاران، مربیان و مشاوران در فرآیند آموزش است (افکانه و شکوره، 1385).
در بعضی از مدارس، معلمان راهنما وظیفهی نظارت و راهنمایی آموزشی را به عهده دارند . معلمان راهنما افراد باتجربه، ورزیده و ماهری هستند كه صلاحیتهای علمی، سوابق تجربی، ویژگیهای اخلاقی و توانایی رهبریشان به مرور زمان بر كاركنان آموزشی ثابت شده و به این سبب مورد پذیرش دیگر اعضای آموزشی قرار دارند و نظریات و اندیشههایشان در مسایل آموزشی برای اعضای مدرسه اهمیت دارد. این معلمان، علاوه بر وظایف آموزشی خود به نظارت و راهنمایی آموزشی نیز مبادرت میورزند و از آنجا كه عضو بومی مدرسه محسوب میشوند، در كار با معلمان دیگر با مشكل خاصی مواجه نخواهند شد. به اعتقاد برخی از صاحبنظران تعلیم و تربیت، این نوع نظارت و راهنمایی آموزشی روشِ اثربخشی است، زیرا روابط راهنمایان آموزشی و معلمان مبتنی بر همكاری حرفهای و احترام و اعتماد متقابل، غیررسمی و صمیمیانه است (هوی و فورسایت[2]، 1986؛ به نقل از بهرنگی، 1386).
در مدارسی دیگر افرادی تحت عنوان راهنمایان آموزشی همین نقش را به طور رسمی ایفا میكنند. این راهنمایان در مدرسه پست سازمانی ندارند و از طرف مناطق آموزش و پرورش بر حسب ضرورت به كار در مدارس منصوب میشوند، این افراد گاهی وقتها با مسایل و مشكلاتی مواجه میشوند، زیرا معلمان آنان را نمایندهی آموزش و پرورش میدانند و نمیتوانند با آنان ارتباط نزدیك و صمیمانه برقرار كرده، بر اساس درك مشترك با آنان همكاری حرفهای داشته باشند.
به هر حال، در مدرسهای كه معلم و راهنمای آموزشی یكدیگر را میپذیرند ، نتایج مطلوبتری به دست خواهد آمد. از ویژگیهای مدارس موفق این است كه فردی، مسوول فرآیند عمل نظارت و راهنمایی باشد، زیرا موفقیت هر مدرسه مستلزم برنامهی نظارت و راهنمایی اثربخش است (گلیمان، گوردون و راس گوردون ، 1995؛ به نقل از نیکنامی، 1386).
وایلز وباندی (1382؛ ترجمه نیکنامی) وظایف راهنمایان آموزشی را به شرح ذیل می دانندو همچنین سلیمانی (1383) نیر به برخی وظایف راهنمای آموزشی به شرح زیر اشاره نموده است.
1 ـ برنامهریزی آموزشی
راهنمایآموزشی در تدوین و توسعهی برنامهها و خطمشیها با دیگر كارشناسان و متخصصان همكاری نزدیك دارد.
2 ـ توسعه و تحقق برنامههای درسی
مسوولیت اجرای مؤثر فعالیتهایی كه به تحقق هدفهای برنامهی درسی منجر میشود با راهنمای آموزشی، مدیر و معلم است. راهنمای آموزشی در طراحی، اجرا، ارزشیابی و توسعهی برنامههای درسی و نیز ارایهی كمكهای موردنیاز با معلم همكاری نزدیك و حرفهای دارد.
3 ـ نظارت و هماهنگی
حصول اطمینان از نیل به هدفهایی كه نظام برای آموزش و پرورش تعیین كرده بر عهدهی راهنمایان آموزشی است كه با معلمان به طور مستقیم همكاری دارند.
4 ـ رهبری آموزشی
وظیفهی اصلی راهنمایان، همكاری حرفهای با معلمان و ارایهی رهنمودها و راهبردهایی است كه به معلمان كمك میكند كارشان را بهتر انجام دهند.
5 ـ ایجاد انگیزه
وظیفهی مدیران و راهنمایان این است كه برای تأمین انگیزهها و هدفهای معلمان فرصتهای لازم را فراهم كنند. نظرخواهی از معلمان، مشاركت دادن آنان در تصمیمگیریها، سهیم كردن آنان در ادارهی امور آموزشی مدارس، توجه به نیازهای حرفهای و كمك به رشد و پیشرفت آنان، تشویق و حمایت از آنان در مواقع ضروری و جلب اعتماد و احترام آنان از روشهایی است كه انگیزههای قوی در كار معلمان ایجاد میكند.
6 ـ تمرین (نمایش) معلمی
راهنمای تعلیماتی (آموزشی) در نقش معلمی، روشهای نوین تدریس را برای معلمان اجرا میكند و از آنان میخواهد كه روشهای جدید را به كار گیرند و نتایج آن را در كلاس درس مطالعه و بررسی كنند. تحقیق دربارهی روشهای مؤثر و سودمند و قرار دادن آنها به جای روشهای متداول و كماثر از وظایف راهنمایان آموزشی است.
7 ـ پیشرفت حرفهای
راهنمایان آموزشی باید در ایجاد زمینه و فرصت مناسب برای پیشرفت حرفهای معلمان كوشش نمایند. همچنین باید سعی كنند از طریق آموزشهای ضمن خدمت آنان را در مسیر پیشرفت حرفهای قرار دهند تا به سطوح بالاتر ارتقا پیدا كنند. البته زمانی برنامهی نظارت و راهنمایی آموزشی، نتایج مطلوبتری دارد كه خود معلمان نیز بخواهند به پیشرفت حرفهای خود كمك كنند.
8 ـ اجرای پژوهشهای عملیاتی و كاربردی
در نقش تحقیقاتی، راهنمای آموزشی مبتكر و مروج تحقیقات در آموزش و پرورش است. راهنمای آموزشی باید سعی كند امكانات لازم برای اجرای طرحهای تحقیقاتی مشترك معلمان را فراهم كند و به عنوان راهنما و مشاور تحقیقاتی، هماهنگیهای لازم را بین معلمان به وجود آورد.
وظیفهی راهنما در مدرسه یاری به معلمان برای آزاد ساختن آنان از مسایل و مشكلات و به كار گرفتن استعدادها در جهت بهبود وضع كارشان میباشد. هدف اصلی كمك و یاری به معلم در تدریس و تعلیم بهتر است (به بیان وایلز وباندی، 1382؛ ترجمه نیکنامی و سلیمانی، 1383).
در فرهنگ فارسی دهخدا، نظارت به معنای زیركی، فراست، عقل ناظر، مقام او، مراقبت در اجرای امور و راهنمایی به معنای نشان دادن راه به كسی، رهبری، هدایت، و هماهنگی آمده است. از نظارت و راهنمایی آموزشی تعاریف گوناگونی شده است. رابینسون (1963) آن را فرایند آموزشی میداند كه در آن، كسی كه دارای علم و مهارت بیشتری است، مسئولیت آموزشی فرد دیگری را كه مهارت كمتری دارد، بر عهده میگیرد. وایلز (1967) این امر را فرایند اصلاح برنامة درسی، اصلاح روش ها تدریس و آموزش ضمن خدمت، مواد كمك آموزشی در تدریس، ارزشیابی مؤثر، افزایش مشاركت جامعه در رشد و توسعة برنامههای مدرسه و اصلاح شرایط یادگیری میداند. تنروتنر (1985) نظارت و راهنمایی آموزشی را در بر گیرندة شش مفهوم امور اداری، برنامة درسی، تدریس، رو ابط انسانی، مدیریت و رهبری میداند كه هدف همة مفاهیم كمك به بهبود وضع یادگیری است و بالاخره گوردون (1990) نظارت و راهنمای آموزشی را فرایند كمك مستقیم به مدرسان، توسعة برنامه درسی، رشد كاركنان، بالندگی گروهی و پژوهش های عملیاتی میداند (خورشیدی، 1382).
شده است كه گرچه لازم و ملزوم یكدیگرند، اما هر كدام دارای معنا و كاربرد خاصی هستند. واژة نظارت بیانگر همكاری با افراد و در بر گیرندة نوعی تعامل و منش مردم سالارانه است. نظارت به مشاهده و ارزیابی دقیق و مداوم یك عملكرد با دیدگاه منتقدانه اطلاق میشود كه میتوان آن را به معنای مشاهده، ثبت، كشف عملیات و اقدامات دیگر دانست؛ در حالی كه واژة راهنمایی جریانی است كه در آن به فرد كمك میشود تا با تواناییها، رغبتها و محدودیتهای خودآگاه در زندگی بهتر و مؤثرتر گام بردارد. به بیان دیگر، راهنمایی یعنی كمك به فرد دیگر برای درك بهتر و به كار بردن آگاهانة فرصت هایی كه در اختیار دارد یا میتواند داشته باشد.
بدین ترتیب در واژة نظارت، آگاهی و در واژة راهنمایی، اقدام نهفته است. نظارت و راهنمایی آموزشی یكی از اجزای اصلی مدیریت و رهبری آموزشی به حساب میآید كه بدون توجه به این جزء، سایر اجزاء مدیریت و رهبری مثل برنامه ریزی، سازماندهی، هدایت، هماهنگی، بسیج منابع و امكانات و غیره نیز ناقص است و تضمینی برای انجام درست آنها وجود ندارد.
نظارت و راهنمایی آموزشی به تعریف دیگر عبا رت است از ارزیابی تصمیم گیریها و برنامهها از زمان اجرای آنها و اقدامات لازم برای جلوگیری از انحراف عملیات نسبت به هدف های برنامه و تصحیح انحرافات احتمالی (خورشیدی، 1382: 18).
[1] Cupla
[2] Hoy & Forsite
قیمت فایل فقط 48,100 تومان
برچسب ها : دانلود مبانی نظری معلم راهنما , پیشینه تحقیق معلم راهنما , تحقیق معلم راهنما